Het ‘virus’ van de gelegenheids ethiek
Verovert de nieuwe moraal de reformatorisch-orthodoxe wereld?
De verwachting dat het Covid-19 virus endemisch wordt, is zeker het geval gebleken voor het ‘virus’ van de gelegenheids ethiek. De ravage die dat virus in het begin aanrichtte, heeft opmerkelijke parallellen met het spoor van verwoesting dat Covid-19 tot nu toe heeft aangericht, maar dan op geestelijk terrein.
Aanvankelijk deed het ook toen alarmbellen rinkelen en werd met tegenargumenten van vele kanten geprobeerd het tij te keren. Maar al die pogingen hebben niet kunnen voorkomen dat kerken gestaag leegliepen/lopen, de autoriteit en het gezag van de Schrift dusdanig taande/taant, dat de menselijk norm maatstaf werd/wordt onder het mom van Gods liefde. Een God op mensenmaat versneden. Veel gelovigen hebben in geestelijk opzicht ernstig letsel opgelopen en tallozen zijn in geestelijke zin gestorven. Intussen heeft dat ‘virus’ een endemisch karakter gekregen, maar is daarmee niet minder gevaarlijk en geestelijk zelfs nog even dodelijk als in het begin.
De gelegenheids ethiek komt op in de jaren zestig. Jaren gekenmerkt door een revolutionaire omwenteling in theologie en ethiek, zegt Sydney E. Ahlstrom. Tot die tijd waren de christelijke denominaties vaste bakens met een niet te ontkennen invloed op het dagelijks leven qua doen en laten. De kerken erkenden tot toen de christelijke ethiek. Dat wil zeggen, dat op alle denkbare terreinen morele keuzes aan de hand van Gods Woord werden gemaakt. Maar in de zestiger jaren kwam er een breuk met dit verleden en wel dusdanig, dat Hugh McLeod constateert dat het Westen in belangrijke mate zijn religie verloor in een vlaag van geestesziekte. De cultuurfilosoof Francis Schaeffer wist een en ander in profetisch perspectief scherp te analyseren. Zijn denken was voor velen in die tijd een reddingsboei. Maar, zoals gezegd, het ‘virus’ van de gelegenheids ethiek, ook wel de nieuwe moraal genoemd, bleek intussen, als nu verwacht ten aanzien van het Covid-19 virus, endemisch. De zestiger jaren zijn nog steeds bij ons, merkte een recensent van Ahlstrom op. Of om het met James T. Laney te zeggen: de nieuwe moraal is zowel een gedragsfenomeen als een articulatie van een hedendaagse ethiek.
Zo waart dus het ‘virus’ van de gelegenheids ethiek rond, zich als teken van de tijd kenmerkend in wat de Bijbel heeft voorzegd: de afval. Ze trekt zich niets aan van denominatie-grenzen, maar vreet zich verraderlijk door in theologie en ethiek en maakt nog steeds talloze slachtoffers. Aanvankelijk in wat nu PKN heet en nu al enige jaren met ‘succes’ binnen de CGK en NGK. Kijk naar wat binnen deze kerken, onder de noemer ‘liefde’, tegen Gods Woord in ethische zaken niet alleen maar wordt gedoogd, maar steeds openlijker wordt voorgestaan en verkondigd. Even veroorzaakte bijvoorbeeld een ds. Bert Loonstra rond homoseksualiteit commotie, maar nu heeft hij tuchtmatig niks meer te vrezen…
In feite is de nieuwe moraal niet nieuw, maar gaat ze terug tot in het paradijs, de zondeval!
Hoe raak is de omschrijving die ik ergens las: de gelegenheids ethiek is niets minder dan een systeem van normen en waarden dat het ongeloof van de mens vergoelijkt en toegeeft aan zijn verdorvenheid. Het begrip ‘liefde’ wordt graag gehanteerd, alleen ontbreekt de Bijbelse context. De Bijbel laat immers bij monde van Jezus ondubbelzinnig weten, dat ‘liefde’ niet los van Gods Woord verkrijgbaar is.
Wie in de afgelopen tijd de talloze artikelen rond Covid-19 in het RD heeft gevolgd, moet zijn opgevallen dat het ‘virus’ van de gelegenheids ethiek ook daar opgeld doet en wel in het bijzonder rond het vaccin dat ontwikkeld is op cellijnen van twee kerngezonde foetussen.
Het is de door het RD als ‘reformatorisch-orthodox’ omschreven ethicus Jochemsen die deze ethiek propageert en vervolgens als baken dient voor NPV, (SGP? – Van Dijk) en RMU. Hoe verbijsterend dat deze geluiden, nu qua oorsprong komend van CGK erf, doorklinken op het reformatorisch-orthodoxe erf! Geheel in lijn met het karakter van de gelegenheids ethiek wordt geredeneerd vanuit de mens en wordt voorbijgegaan aan Gods Woord. De zonde van abortus wordt volkomen genegeerd – sterker, wie daarbij stil staat, wordt weggezet als ‘moreel overdreven strikt’ en dat heet, ‘moeilijk vol te houden’.
Jochemsen: ‘Wat betreft het gebruik van geaborteerd foetaal weefsel bij de ontwikkeling van een coronavaccin moet een afweging worden gemaakt tussen het ‘morele kwaad’ van een abortus en de gezondheidsbelangen die met een vaccin worden gediend’ en ’… mocht het vaccin er eenmaal zijn, dan hoef je je niet gewetensbezwaard te voelen om er gebruik van te maken…’. De ethicus beweert: ‘…dat de chromosomen in de tijd waarschijnlijk veranderd zijn.’ Let op: w a a r s c h i j n l i j k.
Prof. Deishler van het SCPI beweert dat het DNA in de cellijn, respectievelijk vaccin aanwezig is: ‘het is weinig, maar zit er nog in’. De zonde was al zolang geleden… in dit geval enkele tientallen jaren geleden…
Daarom de vraag: Verovert de nieuwe moraal de reformatorisch-orthodoxe wereld?